Những cao nhân thời xưa vẫn đồn tai nhau rằng "có đạo" thì phải có "trà". Hàng ngàn kho sách từ Trung Hoa đều có riêng cho mình một chuyên mục đó chính là trà, chỉ riêng cuốn “Trà Kinh” của Lục Vũ đời Đường cũng đã đủ minh chứng rằng: Ở giang sơn này thức uống từ trà là số 1. tuy vậy ở Nhật bản thì việc nâng thưởng trà, "qua mặt" Trung Hoa về "kho" lí luận về trà, từ đạo cụ trong sử dụng trà, trà phong, trà thất...Vậy ở Việt Nam nếu dùng cụm từ " trà đạo" thì liệu có ăn nhập hay không?
Tuy rằng văn hóa trà của Việt Nam xuất hành từ tập xa xưa của cá nhân Trung Hoa, tuy thế lại có nét giản dị và những cái chất tôi rất riêng. Nét bình dị, chân thật, chất phát ấy chính là ngồi nhấm nháp một chén trà giải khát dưới hiện nahf hay những tối hàn ôn bên bộ bàn ghế gỗ tiếp khách tronh những đêm đông trời trở lạnh.
Cái đạo trong trong trà đạo Nhật phiên bản lấy thiền làm gốc, chính là giá trị tinh thần qua bốn chữ: Hòa – Kính – Thanh – Tịch; nghệ thuật này đã đạt tới đỉnh cao trở thành một nét văn hóa tôn giáo trong nghệ thuật thưởng trà.
Đạo là con đường. Nếu giới trẻ hiện nay muốn dùng trà để làm đoạn đường thanh nhã, sâu lắng , lành mạnh khác hẳn với cuộc sống xô nhân tình, kiểu bia ôm, ăn nhậu thì trà quán có thể là nơi theo con đường thanh tịnh, trà đạo . Nếu nhiều cá nhân theo thì thành đạo rồi. Song như ý TS Nguyễn Nhã , Trà quán Việt nên thể hiện cách xây cất, trang trí, nhạcViệt, các loại trà Việt như trà tươi, trà vối, trà hạt hoa cúc, trà mạn ướp hương hoa sen hoa sói, hoa lài thật , và đẳng cấp uống giản dị trà Việt lấy tự nhiên làm gốc.
Không khắt khe phức tạp, cầu kỳ như trà đạo Nhật bạn dạng. Trong trà đạo Việt, chữ đạo được hiểu là đoạn đường, là đẳng cấp uống trà của cá nhân Việt. trải nghiệm một chén trà mang phong cách Việt là thưởng thức cả một nét văn hóa Việt. Trong văn hóa xử sự của con người Việt, con người bé pha trà mời cá nhân mập, gia chủ pha trà mời khi khách đến chơi. Pha một ấm trà nóng cá nhân ta có thể ngồi trà đàm, nhấm nháp suy ngẫm luận bàn về sự thế.
Nước trà sóng sánh kim cương xanh, hương trà thiên nhiên thơm ngạt ngào, vị chát đắng ban đầu là nỗi gian lao, nặng nhọc của những con người lao động trồng trà. Sau vị ngọt mát chính là tâm hôn của cá nhân Việt, trọng nghĩa, trọng tình, giàu tình cảm. vì thế, chén trà là cả một bản sắc văn hóa tinh tế của mình, tạo nên một phong cách Trà Việt rất dị. Như G.S Trần Ngọc Thêm nói: “Người Việt Nam mời nhau uống trà không phải thuần tuý là để giải khát, mà là để biểu hiện một phong độ văn hóa thanh cao, một sự kết giao tri kỷ, một tấm lòng ước mong câu kết, một sự tâm đầu ý hợp của những cá nhân đối thoại. người Việt Nam mời nhau uống trà là để mở đầu một lời tâm can, để bàn chuyện gia đình, xã hội, chuyện thế thái người tình, để cảm thấy trong chén trà có cả hương vị của đất trời, cỏ cây và muôn vật.
Từ xưa, những tiền nhân sành sỏi nghệ thuật uống trà đã từng nói “nhất thủy – nhị trà – tam bôi – tứ bình – ngũ quần anh” cũng phần nào nói lên được phong cách của trà Việt.
- Nhất thủy: Trong trà Việt, để có được một chén trà ngon phần quan yếu nhất chính là nước. Nước thường là nước bởi tuyết tan, nước mưa hứng ở giữa trời, nước lấy từ các con suối thiên nhiên hoặc lấy từ nước giếng sâu. Cách đun nước cũng khôn xiết cung phu. Không được đun nước bằng củi, dầu mà phải đun bằng than để không làm mất đi mùi vị của trà. Đun nước khoảng sôi sủi tăm, sôi đầu nhang, nhiệt độ vào khoảng 80 - 90 độ C. Các cụ tuyệt đối không dùng nước sôi để pha trà do nước sôi sẽ làm hỏng mất mùi vị trà, làm cháy trà.
- Tam bôi tức thị chén uống trà, các cụ thường chọn các loại chén hột mít, chén mắt trâu. Trước khi rót trà cần phải tráng qua nước sôi để làm nóng và tẩy vệ sinh.
- tứ bình chính là ẩm pha trà. Trong các cuộc thưởng trà, tùy vào số lượng người thưởng trà “độc ẩm, song ẩm hay quẩn ẩm” nên các cụ có nhiều kiểu bình không giống nhau. Trước khi pha trà cần phải rửa trà bằng một ít nước sôi, sau đó đổ đi… để cho trà nở đều và mang đậm hương vị nhất.
- rút cục là ngũ quần anh tức bạn trà. Để tìm được một người bạn trà, biết thưởng thức nghệ thuật của trà, văn hóa uống trà rất khó, nên các cụ ngày xưa đã đưa nghệ thuật uống trà vào hàng chiếu trên của các bậc thi sĩ.
bên cạnh đó, phong cách mời trà của cá nhân Việt cũng lắm công huân. Sau khi tráng chén bằng nước sôi cho sạch và giữ nhiệt, cá nhân ta xếp các chén vào sát nhau, phân thành một hình tròn. Điều này ngoài giúp cho việc rót trà dễ hơn, nó còn hàm ẩn cả cái đạo của trà Việt. Các chén nằm sát nhau bộc lộ sự gắn bó giữa cá nhân với cá nhân, cái tình làng nghĩa xóm khi mời nhau chén trà. Hình tròn của các chén xếp thành thể hiện mong muốn viên mãn, vừa đủ.
Nếu rót trà theo hình tròn của các chén, mỗi chén rót một tẹo, từ đầu đến cuối, rồi lại vòng ngược lại đến đầu, điều này khiến cho trà không có sự chênh lệch đậm nhạt giữa chén đầu và chén cuối. Ý nghĩa của nó là biểu thị sự bình đẳng giữa chủ và khách trong sự yêu cầu tinh tuý của tự nhiên.
Đạo của trà Việt hẳn không phải là nghi thức tựa như nghi tiết tôn giáo như của cá nhân Nhật phiên bản, và lại càng không phải ở cái cách thức pha. Nghĩ về đạo của trà Việt, chẳng thể không nghĩ đến tâm hồn con người Việt, con người Việt không ưa lý luận, biện bác bỏ. Phải chăng, vì tâm hồn cá nhân Việt vốn bình dị, chất phác, nên cá nhân Việt không có truyền kỳ về trà? Có cá nhân nói, nghệ thuật ướp trà hương của con người Việt là một tuyệt kỹ, khi nghệ thuật ấy chạm mặt được con người thưởng trà biết trân quý - đó là đạo...
Lại có một câu chuyện kể rằng, khách đến viếng một trà thất, chủ đón tiếp theo nghi phong trà đạo, còn khách thì lại cứ rót uống thiên nhiên không theo quy tắc nào cả. Chủ trình bày về trà đạo, về cách pha và phong thái uống trà… Nghe chấm dứt khách nói: “À thì ra trà đạo là vậy. Tôi lại tưởng đạo trà là khát thì uống thôi chứ”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét